تدوین راهبردهای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی با تأکید بر علائق ژئوپلیتیک

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مدیریت راهبردی نظامی دانشگاه عالی دفاع ملّی

2 استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه عالی دفاع ملّی

چکیده

تحقیق حاضر باهدف پاسخگویی به این سؤال اساسی صورت گرفته است که راهبردهای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی با تأکید بر علائق ژئوپلیتیکی کدام­اند؟ این تحقیق آمیخته برمبنای هدف، از نوع کاربردی، برمبنای روش، توصیفی – تحلیلی از نوع بررسی موردی است. در این تحقیق مؤلفه­های مؤثر بر منافع اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی و عوامل مرتبط با این مؤلفه‌ها احصاء و پس از تأیید جامعه آماریِ تحقیق، به­عنوان عوامل مؤثر بر تدوین راهبردهای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی در نظر گرفته شدند. جامعه آماری این پژوهش 25 نفر از نخبگان دانشگاهی حوزه ژئوپلیتیک و اقتصاد هستند. داده­های این تحقیق به ­روش­های­ کتابخانه­ای و میدانی جمع‌آوری‌شده‌اند. ابزارهای مورداستفاده به ترتیب مقالات علمی- پژوهشی و پرسشنامه بسته و باز بوده است. داده­ها با استفاده از شیوه­های آمار توصیفی و رویکرد SWOT، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق، بیست هدف بلندمدت و شش راهبرد ملی را در آسیای مرکزی برای ج.ا.ا، نشان می­دهد. درنهایت راهبردهای منتخب اولویت­بندی گردیدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The formulation of economic strategies of the Islamic Republic of Iran inCentral Asia With an emphasis on geopolitical concerns

نویسندگان [English]

  • Sh Sharifi 1
  • S.M.R Shams Doulatabadi 2
1 PhD in Strategic Military Management, Higher National Defense University
2 Assistant Professor of Political Geography, Higher National Defense University
چکیده [English]

Most scholars strategic and political science and international relations, the role of the external environment and addressing The role of the environment as well as prioritize the interests of competitors and ultimately selecting the optimal strategy to emphasize. Central Asia in the current world geography at the joint point of two continents, Asia and Europe and has important Geo-positioning The purpose of this research is to formulate economic strategies with an emphasis on Iran in Central Asia's geopolitical interests. Our research is descriptive-analytic case study. In this study, components affecting the economic interests of Iran in Central Asia and the factors associated with these components counting and post-approval study population, as an economic factors affecting the development of strategies to Iran in Central Asia are considered. The samples included 25 individuals from academic experts in the field of geopolitics and the economy.The data were collected through library and field.The tools used by research papers and questionnaires have been opened and closed. Research data using descriptive statistical methods and approaches (SWOT) were analyzed.
The results of the. Research shows 20 long-term objective and 6 national strategies in Central Asia that the most important strengthening of embassies and institutions and their supervisors in the countries of Central Asia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • geopolitical interests
  • Central Asia
  • regional and trans-regional competitors
  • economic strategy
فهرست منابع
الف- منابع فارسی:
- باقری مقدم، غلامرضا، "سازمان همکاری شانگهای از منظر منافع کشورهای عضو"، فصلنامه مطالعات سیاسی آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 52
- بوفر، آندره (1366)، "مقدمه­ای بر راهبرد"، ترجمه: مسعود کشاورز، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی
- حافظ نیا، محمدرضا و سیدمحمودرضا شمس دولت‌آبادی (1388)، "علائق ژئوپلیتیک و راهبرد ملی مطالعه موردی: ایران نسبت به آسیای مرکزی"، فصلنامه مطالعات دفاعی راهبردی، شماره 36
- حافظ­نیا، محمدرضا (1390)، "اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک"، مشهد، پاپلی
- حبیبی امین، سلاله (1381)، "نقش آمریکا در منطقه خزر: نقش قدرت‌های خارجی"، تهران، مؤسسه مطالعات دریای خزر
- دو ورژه، موریس (1369)، "اصول علم سیاست"، ترجمه: ابوالفضل قاضی، تهران، علمی فرهنگی
- دیوید، فرد آر (1382)، "مدیریت راهبردی"، ترجمه: علی پارساییان و سید محمد اعرابی، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی
- شوری، محمود (1383)، "ساختارها و ترتیبات امنیتی در جمهوری‌های شوروی سابق، در کتاب کشورهای مستقل مشترک‌المنافع 1"، تهران، مؤسسه بین‌المللی ابرار معاصر
- عزتی، عزت­ا... (1380)، "ژئوپلیتیک"، تهران، سمت
- غفاریان، وفا و کیانی، غلامرضا (1383)، "راهبرد اثربخش"، تهران، فرهنگی فرا
- کالینز، جان. ام (1370)، "راهبرد بزرگ"، کورش بایندر، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی
- کولایی، الهه (1376)، "سیاست و حکومت در روسیه"، تهران، مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه
- لاریجانی، محمدجواد (1369)، "مقولاتی در راهبرد ملی"، تهران، مرکز ترجمه و نشر کتاب
- لواش، ایلیا (1991)، "جامعه مشترک‌المنافع: زمان تجدیدنظر در ارزش‌ها"، نزاویسیمیا گازتا، شماره 10
- نوروزی، محمدتقی (1385)، "فرهنگ دفاعی - امنیتی"، تهران، سنا
- واعظی محمود (1386)، "ژئوپلیتیک بحران در آسیای مرکزی و قفقاز (بنیان‌ها و بازیگران)"، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی
- واعظی، محمود (1386)، "ژئوپلیتیک بحران در آسیای مرکزی و قفقاز (بنیان­ها و بازیگران)"، دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی وزارت امور خارجه
- واعظی، محمود (1388)، "منافع روسیه و غرب در آسیای مرکزی و قفقاز و نقش تشکل‌های چندجانبه"، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 66
- وحیدی، موسی‌الرضا (1377)، "طرح اتحاد روسیه با روسیه سفید و تأثیر آن بر همگرایی جامعه کشورهای مشترک‌المنافع"،  فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 24
- هپل، لسلی (1370)، "تجدید حیات ژئوپلیتیک"، ترجمه: دره میرحیدر، تهران، مجله اطلاعات سیاسی – ملی، شماره 47 و 48، مرداد و شهریور، (نقل از Political Geography; Quatterly, Vol:5, 1986)
- یزدانی، عنایت‌ا... و همتی گل سفیدی، حجت‌ا... (1387)، "همکاری‌ها و اتحادها در منطقه آسیای مرکزی: نگاه حکومت‌های منطقه"، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 61
ب- منابع انگلیسی:
- Cohen – Saul Bernard, Geopolitics ofthe World System, (2002).
- Cohen, SaulB, Geoplitics in the new world Era. In reordering the world, US, westview1997.
- Cohen, Sual B. (1994). Ggeopolitics in the New World Eea.Chapter 2from Recordering the World, Edited by; George J.Demko and William B.wood. USA; Westview press.
- Oliker, Olga (2003) Conflict in Central Asia and South Caucasus: Implications of Foreign Interests, in: Faultlines of Conflict in Central Asia and the South Caucasus; Implications for the US Army, Edited by: Olga Oliker and Thomas S. Szayna, Santa Monica: RAND Publication.
- Oxford Analytica Daily Brief, (2000), 2 August.
- Sakwa, Richard & Webber, Mark, (1999), the Commonwealth of Independent States, 1991-1998.
ج – سایت­ها:
- بهرامی، محمد (24 مرداد 1390)، "نقش و جایگاه آسیای مرکزی در سیاست خارجی ترکیه"، قابل‌دسترسی در:                                                      http://www.kurdpress.com-
- تیشه­یار، ماندانا، (26 اردیبهشت 1391)، "هند و دغدغه حضور در آسیای مرکزی"، قابل‌دسترسی در:                  http://www.iras.ir-
- واعظی، محمود و داداندیش، پروین؛ " ضرورت شکل‌گیری ترتیبات امنیت منطقه‌ای در قفقاز:رهیافتی نو"، قابل‌دسترسی در:                                    http://webcache.googleusercontent.com-