مقاله پژوهشی:تشابهات و تفاوت‌های اصول جنگ و رهنامه

نویسندگان

1 استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه عالی دفاع ملّی

2 دانش‌آموخته دکتری علوم دفاعی راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی

3 دانش‌آموخته دکتری علوم دفاعی راهبردی، دانشگاه عالی دفاع

چکیده


جنگ پدیده‌ای طبیعی در زندگی بشر به شمار می‌رود و همواره جزئی از زندگی اجتماعی انسان‌ها بوده و هم‌چنین از اصولی پیروی می‌کند که حاصل تجربیات گذشته می‌باشد. اصول جنگ عبارت است از یک تعداد قواعد کلی که هدایت نبرد را به عهده دارد. هم‌چنین رهنامه نحوه‌ی سازمان‌دهی برای رزم، چگونگی حرکت و استقرار نیروها، مانور یگان‌ها درصحنه‌های نبرد، نحوه‌ی پشتیبانی‌ را برای کسب پیروزی و غلبه بر دشمن بیان می‌کند. هدف اصلی این تحقیق شناخت تفاوت‌ها و تشابهات اصول جنگ و رهنامه است. روش استفاده‌شده در این مقاله، روش کیفی بوده و نوع آن کاربردی است. محقق چندین مقاله و منابع گوناگون که وجوه مختلفی از موضوع را پوشش می‌دادند بررسی کرده و از تکنیک دلفی استفاده نموده است. در این تحقیق نظر 22 نفر از خبرگان گردآوری و مورد تجزیه تحلیل قرار گرفته است. ازجمله یافته‌های این مقاله آن است که اصول جنگ و رهنامه‌ها هر دو نوعی قاعده و چارچوب تلقی می‌شوند، اما اصول ثابت‌تر بوده و بسیار کلی‌تر است. رهنامه پویا بوده و به‌طور مستمر باید مورد بازبینی قرار ‌گیرد و چگونگی انجام فعالیت‌های نظامی توسط نیروهای مسلح را بازگو ‌کند؛ اما درباره‌ی چرایی این فعالیت‌ها اشاره‌ای در آن به چشم نمی‌خورد. رهنامه برگرفته از اصول جنگ تعریف‌شده برای نیروهای مسلح می‌باشد که خط‌مشی و چگونگی عملکرد نیروها را مشخص می‌سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Survey and recognition of Variable Doctrine Substance and Principles of war

نویسندگان [English]

  • M.H Afshordi 1
  • T Ghazipour 2
  • D Golkaroyan 3
1 Professor of Political Geography at the National Defense University
2 Graduated Ph.D. in Strategic Defense Sciences, National Defense University
3 Graduated from the Ph.D. in Strategic Defense Sciences, University of Defense
چکیده [English]

War is regarded as a natural phenomenon and it has always been a part of human’s social life and follows some principles that taken from previous experiences. War principles are a series of general regulations that have the responsibility of the war guidance. Also, the doctrine expresses the way of organizing the battle, movement and establishment of the forces, maneuver in the battle and supporting in order to overcome the enemy. The main purpose of this research is recognizing the similarities and differences between war principle and doctrine. The method is used in this paper, had been qualitative method and its type are applicable. The researcher has evaluated various sources and several articles that covered different aspects of the subject and used by the Delphi technique. 22 comments of wisdom persons in this research are gathered and analyzed. The research is applicable kind, and the method used is a survey. The researcher gathered the information through searching the resources at hand, and the open ended question. One of the findings of the article is that war principles and doctrines are both considered as a kind of regulation but the principle is steadier and more general. The doctrine is dynamic and is being revised continuously and demonstrates the military performance of the armed forces, but not the cause of them. The doctrine is based upon the war principle of armed forces that determines their performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • War Principle
  • Smilarities and differences
  • Doctrine
فهرست منابع
- قرآن کریم
الف) منابع فارسی:
- احمدی، فضل‌الله؛ نصیریانی، خ & اباذری،پ. (1387) ، "تکنیک دلفی: ابزاری در تحقیق"، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، شماره 8 (1): 175-185 .
- ازغندی، علیرضا & روشندل، جلیل. (1374). "مسائل نظامی و استراتژیک معاصر"، سمت: تهران.
- باقری افشردی، محمدحسین. (1393). "تدوین دکترین صحنه جنگ". ارتش جمهوری اسلامی ایران، دانشکده فرماندهی و ستاد آجا، تهران: انتشارات دافوس.
- بی‌نا. (1378). دافوس پاسداران انقلاب اسلامی.
- بی‌نا. (1380). "اصول قواعد اساسی در رزم". تهران: چاپخانه دانشگاه افسری، دانشگاه افسری امام علی (j)، مرکز آموزش‌های نظامی.
- بی‌نا. (1383). "اصول و  قواعد اساسی رزم". تهران: چاپخانه مرکز پیاده، دانشکده پیاده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، مرکز آموزش پیاده.
-  بی‌نا. (1385). "دکترین عملیاتی ارتش آمریکا و نقاط ضعف و قوت آن". تهران: چاپخانه سپاه پاسداران، قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء(t) (معاونت عملیات).
- بی‌نا. (1390). "مطالعه تطبیقی در اندیشه نظامی". تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی، گروه مدیریت دفاعی دانشکده دفاع ملی.
- ت‍ه‍ام‍ی‌، م‍ج‍ت‍ب‍ی. (1384). "امنیت ملی، داکترین، سیاست‌های دفاعی و امنیتی". س‍ازم‍ان‌ ع‍ق‍ی‍دت‍ی‌ س‍ی‍اس‍ی‌ ارت‍ش‌ ج‍م‍ه‍وری‌ اس‍لام‍ی‌ ای‍ران‌، تهران: م‍ع‍اون‍ت‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌.
- جلالی فراهانی، غلام‌رضا. (1389). "پدافند غیرعامل و تهدیدات نوین". گردآوری و تنظیم مستندات محمد شاه‌محمدی؛ با همکاری و پیشنهاد سازمان پدافند غیرعامل کشور، تهران: بوستان حمید.
- جمشیدی، محمدحسین. (1383). "مبانی و تاریخ اندیشۀ نظامی در ایران". سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دانشکده فرماندهی و ستاد، دوره عالی جنگ، تهران: چاپخانه سپاه پاسداران.
- خلیلی، رضا. (1386)."دکترین، سیاست و استراتژی؛ نسبت سنجی نظری و مفهومی"،فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره: 37، صص 421-450.
- دانش آشتیانی، محمدباقر. (1383). "عوامل مؤثر در تبیین و تدوین دکترین نظامی"، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات دفاع استراتژیک، شماره 20، 31-64.
- دوپویی، ترور نویت. (1381). "تاریخ جنگ‌ها"، مترجم پیروز ایزدی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دانشکده فرماندهی و ستاد، معاونت تحقیق و پژوهش، تهران: چاپخانه سپاه پاسداران.
- دورانت، ویلیام جیمز (1378). "مشرق زمین گاهواره تمدن"،مترجم احمد آرام، ع پاشایی، امیرحسین آریان پور. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی: تهران.
- رسولی، حبیب‌الله،(1389)."بررسی و نقد اصول جنگ در نهج‌البلاغه"،مدیریت نظامی،شماره 37: 114-137.
- زهدی، یعقوب. (1386). "مقایسه سیاست دفاعی با راهبرد دفاعی و دکترین دفاعی: با نگاهی به عوامل مؤثر در تدوین سیاست دفاعی ج.ا. ایران". فصلنامه راهبرد دفاعی، شماره 17.
- سلامی، حسین. (1374)،"دکترین نظامی شوروی از لنین تا گورباچف. مجله سیاست دفاعی"، شماره 12.
- سون تزو. (1387). "هنر جنگ‌آوری". مترجم کردستی، علی، تهران: نشر فرا.
- طلوعی، محمود. (1381)، "فرهنگ جامع سیاسی"، نشر علم: تهران.
- عبدالله خانی، علی. (1383). "نظریه‌های امنیت، مقدمه‌ای بر طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی"، تهران، انتشارات ابرار معاصر، چاپ دوم.
- عمید، حسن. (1365)، "ف‍ره‍ن‍گ‌ ع‍م‍ی‍د: فرهنگ مفصل و مصور ش‍ام‍ل‌ کلیه واژه‌ه‍ای‌ ف‍ارس‍ی‌ و ل‍غ‍ات‌ ع‍رب‍ی‌ و اروپ‍ای‍ی‌ م‍ص‍طل‍ح‌ در زب‍ان‌ ف‍ارس‍ی‌، و اص‍طلاح‍ات‌ ع‍ل‍م‍ی‌ و ادب‍ی‌"، تهران: امیر کبیر.
- فرقانی، جمشید ،امکانی، مصطفی، (1381)، "دانش نظامی عمومی"، انتشارات معاونت آموزشی نزاجا: تهران.
- قنبری جهرمی، محمدحسین. (1387)، "دکترین نظامی و فرآیند شکل‌گیری آن"، مطالعات دفاعی و امنیتی، شماره 53: 81-98.
- مشیر زاده، حمیرا. (1374). "سیاست میان ملت‌ها (هانس جی مورگنتا)"، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
- مطهری، علی. (1392). "ج‍ه‍اد". تهران: انتشارات ش‍ورای‌ ن‍ظارت‌ ب‍ر ن‍ش‍ر آثار اس‍ت‍اد ش‍ه‍ی‍د آی‍ت‌ال‍ل‍ه‌ م‍طه‍ری‌.
- معمارزاده،غلامرضا ، پورشاسب، عبدالعلی. (1386). "الگوی مفهومی رهنامه نظامی"، مطالعات دفاعی استراتژیک، شماره 30: 187-212.
- معین وزیری، نصرت‌الله. (1389). "تحلیل جنگ خلیج‌فارس از دیدگاه اصول جنگ"، پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس.
- معین، محمدعلی. (1378)، "فرهنگ فارسی (جلد دوم)". تهران: انتشارات امیرکبیر.
- نوروزی، محمدتقی. (1385)، "فرهنگ دفاعی امنیتی". مرکز مطالعات و پژوهش‌های مدیریت. تهران: سنا.
ب) منبع انگلیسی:
 
-  Dalkey,N. & Hemler,O.(1963), An experimental application of the Delphi Method to the use of experts; Management Science, 9(3): 458.