مقاله پژوهشی:تبیین و اولویت‌بندی ابعاد و مؤلفه‌های نظام کارگزاری حج و زیارت جمهوری اسلامی ایران

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری علوم دفاعی راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی

2 استاد مدیریت گرایش رفتار و عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین

3 استاد مدیریت استراتژیک و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر

4 استادیار مدیریت سیستم‌ها و عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(علیه‌السلام)

چکیده


حج به عنوان فروع دین و یک عمل عبادی و سیاسی دارای ظرفیت­های گسترده­ای برای جهان اسلام است. اجرای عملیات حج و زیارت به­صورت نوین حداقل با نیم‌قرن تجربه در امر خدمت‌رسانی به زائران با فراز و فرودهای زیادی مواجه بوده است. این مهم به علت نداشتن الگوی مناسب و برآمده از تحقیقات علمی پس از گذشت سه دهه از انقلاب، همچنان با چالش‌های زیادی روبه­رو است. ازاین‌رو هدف اصلی پژوهش تبیین و اولویت‌بندی ابعاد و مؤلفه‌هاینظام کارگزاری حج و زیارت ج.ا.ا است. بر این اساس، پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ نوع داده­های گردآوری‌شده، ترکیبی است در بخش کیفی پروتکل مصاحبه­ ذهن کاوی با خبرگان به تعداد 30 نفر بوده است و در بخش کمی از روش جمع­آوری داده­ها، با استفاده از پرسشنامه به صورت میدانی انجام گردید. جامعه آماری این تحقیق متشکل از صاحب­نظران، متخصصان و خبرگان حوزه کارگزاری حج و زیارت به تعداد 80 نفر و روش نمونه‌گیری هدفمند بوده است. اعتبار الگوی تحقیق با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و PLS حاصل گردید. نتایج پژوهش نشان داد که از بین 5 بعد الگوی نظام کارگزاری «نظام مدیریت»، دارای اولویت اول و سایر ابعاد به ترتیب «نظام ارزشی»، «نظام پشتیبانی»، «فعالیت­های کلیدی» و «نظام تعاملات محیطی» در اولویت‌های بعدی قرارگرفته‌اند. همچنین از بین 29 مؤلفه احصاء شده، مؤلفه‌های «نظارت و کنترل»، «معنویت»، «روان­سازی سفر زائر»، «حرفه­ای و کارآمد بودن کارگزار» و «مسئولیت­پذیری و خدمت­گزاری کارگزاران» به ترتیب حائز بیش‌ترین امتیاز شدند. از مهم‌ترین دستاورد این پژوهش پیشنهاد ایجاد نهاد کارگزاری حج و زیارت است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining and Prioritizing the Dimensions and Components of the Hajj and Pilgrimage System of the Islamic Republic of Iran.

نویسندگان [English]

  • D Soleimani Soochalmaei 1
  • A Farahi 2
  • M.E Sanqi 3
  • H Faghih Ali Abadi 4
1 Doctor of Strategic Defense Sciences, Higher National Defense University
2 استاد مدیریت گرایش رفتار و عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین
3 Professor of Strategic Management and Faculty Member of Malek Ashtar University of Technology
4 Assistant Professor of Systems Management and Faculty Member of Imam Hussein University of Medical Sciences (AS)
چکیده [English]

Hajj, as the religion of worship, and a religious and political practice, has a vast capacity for the Islamic world. Hajj pilgrimage and new pilgrimage have been faced with a lot of ups and downs with at least half a century of experience in servicing pilgrims. This issue continues to be a challenge due to the lack of appropriate patterns of scientific research after three decades of revolution. Therefore, the main objective of the research is to explain and prioritize the dimensions and components of the Hajj pilgrimage system of the Islamic Republic of Iran. This issue continues to be a challenge due to the lack of appropriate patterns of scientific research after three decades of revolution. Therefore, the main objective of the research is to explain and prioritize the dimensions and components of the Hajj pilgrimage system of the Islamic Republic of Iran. Accordingly, the present research is applied in terms of the purpose and in terms of the type of data collected, is a combination of qualitative section of the interview protocol of mind-caving with 30 experts. In the quantitative part of the data collection method, Using a questionnaire, a field experiment was conducted. The statistical population of this research consisted of experts, experts and experts in the area of ​​Hajj pilgrimage and pilgrimage, with 80 people and a targeted sampling method. The validity of the research pattern was obtained using SPSS and PLS software. The results of the study showed that among the five dimensions of the system of management system, the "management system", the first priority and other dimensions are "value system", "system of support", "key activities" and "system of environmental interactions" in the next priorities Are. Also, out of 29 components, the components of "monitoring and control", "spirituality", "piloting journey pilgrims", "professionalism and efficiency of the broker" and "responsibility and service of brokers" are respectively Most rated. The most important achievement of this research is the proposal to create a Hajj and pilgrimage brokerage agency..

کلیدواژه‌ها [English]

  • brokerage system
  • pilgrimage and pilgrimage
  • Strategic Management
  • brokerage theories
فهرست منابع:
- قرآن کریم،ترجمه، مکارم شیرازی، ناصر(1381).
- منابع فارسی
- . اسدی فرد، رؤیا، (1388)، "استخراج مفاهیم راهبردی حج و زیارت از اندیشه­های امام خمینی (رحمت‌الله علیه) و مقام معظم رهبری به‌منظور تعیین الزامات تحقق چشم­انداز حج ابراهیمی"، دبیرخانه شورای راهبردی بعثه مقام معظم رهبری در سازمان حج.
- اسکندری، مجتبی، (1387)، "طراحی و تبیین الگوی توانمند‌سازی مدیران کاروان حج ج.ا.ایران"، رساله دکتری دانشگاه تهران، منتشرنشده.
- اسماعیل­زاده، محمد، (1391)، "نقش حج در تحقق توسعه اقتصادی مطلوب اسلام" ، مجموعه مقالات اولین همایش حج و اقتصاد.
- اصفهانی، راغب، (1390)، "مفردات الفاظ قرآن کریم"، ترجمه: حسین خداپرست، چ 3، قم، دفتر نشر نوید اسلام.
- باقری، محمدرضا، (1394)، "حج گذاری در کشورهای اسلامی"، انتشارات مشعر سازمان حج و زیارت.
- برایسون، جان ام (1386)، "برنامه‏ریزی استراتژیک"، ترجمه: عباس منوریان، انتشارات موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‏ریزی، چاپ‏ چهارم، 400 ص.
- جوادی آملی، عبدالله(1385)،"فلسفه زیارت"،انتشارات اسراء
- دانایی­فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی و عادل آذر (1383). "روش­شناسی پژوهش کمّی در مدیریت: رویکردی جامع"، تهران: انتشارات صفار.
- رضائیان ،علی(1379)"مبانی سازمان و مدیریت"،تهران،انتشارات ،سمت
- روحانی­منش، محسن، (1376)، "بررسی تطبیقی تحولات اداری سازمان حج و زیارت با طرح کایزن و تأثیر آن بر رضایت شغلی"، تهران، دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی.
- سازمان حج و زیارت (1394)، "گزارش آماری"، معاونت حج، اداره کل کارگزاران.
- سلیمانی داوود(1395)،"آسیب شناسی نظام کارگذاری حج و زیارت ج.ا.ا"، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اسلامی، سال 24 ، شماره 3، پاییز 1395
- سیف، بهمن، (1389)، "مطالعه بررسی موضوع حج در پنج کشور هدف و تبیین ویژگی­ها و تجربیات آن‌ها"، دانشگاه امام حسین (علیه‌السلام).
- طبیبی، جمال‌الدین، ملکی، محمدرضا، (1386)، "برنامه­ریزی استراتژیک"، انتشارات تولید دانش، چاپ هفتم.
- فروزنده دهکردی، لطف‌الله، (1378)، "مروری بر مدل‌های برنامه‌ریزی استراتژیک"، مجله دانش مدیریت، دوره 45 تابستان.
- فقیه علی‌آبادی، هادی، (1387)، "طرح توسعه نظام جامع حج"، تهران: سازمان حج و زیارت، منتشرنشده.
- فقیهی، امیر، (1391)، "تبیین مختصات تربیت فردی و اجتماعی حج ازنظر اسلام"، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکزی تهران.
- گودرزی، غلامرضا، (1391)، "طرح تعالی حج"، تهران: سازمان حج و زیارت، منتشرنشده.
- میر خضری، سید عباس (1391)، "خدمت‌گزاری به زائران در فرهنگ اسلامی"، مؤسسه فرهنگی هنری مشعر.
- نادری خورشیدی،علیرضا(1387)،سازمان حج و زیارت
- نوایی، علی­اکبر، (1382)، "تصویری از کارگزاری در نظام اسلامی و بایدهای اخلاقی آن"، مجله اندیشه، سال نهم، شماره 3 و 4، صفحات 111-88.
- هـی ز.، جان، (1384)، "مدیریت تحول استراتژیک در تئوری و عمل"، ترجمه: اسدالله کرد نائیج و صبا سرمدی، نشر کتاب مهربان، 362 ص.
- الوانی، سید مهدی ،(1381)، "نظریه خادمیت و عاملیت: آیا مدیران خود را وقف سازمان می­کنند یا سازمان وقف آنان می­گردد؟" ، فصلنامه مدیریت توسعه، سال 3. ش. 55: 6-15.
- الوانی، سید مهدی؛ سید نقوی، میر­علی، (1380)، "نظریه کارگزاری و چالش­های آن در مدیریت دولتی"، ماهنامه مطالعات مدیریت بهبود و تحول، شماره 31 و 32.
– منابع انگلیسی
-    Abrahamson, Eric, Park, Choelsoon, (1994), Concealment of Negative Organizational Outcomes: A Agency Theory Prespective, Academy of Management Journal, vol.37.No.5.
-    Donaldson, L. & Davis, J. H., (1991). "Stewardship Theory or Agency Theory", Australian Journal of Management, 16.
-    Harrison, Paul, Harrell, Adrian, (1992), Impact of Adverse Selection on Managers project Evaluation Decisions, Academy of Management Journal, vol.36, No.3. 980 pp.
-    Hill, Charles W. L., Jones, Gareth R. (1992). Strategic Management: An Integrated Approach, Houghton Mifflin Company, Business & Economics
-    Jensen, M.C. & Meckling, W.H., (1976), "Theory of the Firm", Journal of Financial Economics, 30.
-    Kotter, J. P. (Ed.). (1980). An Integrative Model of Organizational Dynamics in E.E. Lawler, D.A. Nadler and C. Cammann, Organizational Assessment. New York: Wiley.
-    Mc lean Parks. Judi, Conlon. Edward, (1995), Compensation Contracts: Do Agency Theory Assumptions predict Negotiateel Agreements?, Academy of Management Journal, vol.38.No.3.
-    Oakland, J. S (1999). Winning performance through business excellence. Credit Control. Vol. 20,No.7.
-    Stoner, James A. F., R. Edward, Freeman. (1989). Management, Publisher: Prentice Hall College Div; 6 Sub edition (January 1995), Fourth Edition, 824 pp.
Wright, Patrick M., McMahan, Gary C. (1992). "Theoretical Perspectives for Strategic Human Resource Management